Onsteinseweg 13

Huidige boerderijnaam

KLEIN ONSTEIN

Huidig adres

Onsteinseweg 13

Wijk

Linde (laatste wijkadres E86)

Oudste vermelding

1557

Oude benamingen

Klein Onstedinck

Betekenis naam

Ongeschikte plaats, onvruchtbaar stuk land (1, 2)

Andere vermeldingen

Verpondingskohier van Kreynck 1646

Groot end Kleyn Onsteinck: Stockum

Leenaktenboeken Gelre/Zutphen

Kadaster 1832

Sectie F nr. 388

Bouwjaar

Verbouwing

1966 (3)

Type boerderij

T-boerderij

Monument

Eigenaren

< 1557: Petronella Onstedynck x Johan (zuster van Herman Onstedinck van Groot Onstein) (4, 5, 7)

1557: Cornelis Anthonissoon van Steensel alias van Schoonhoven x Aluthea (Luite of Luijtgen) Roelofsdr. Straatmans (4, 5, 7)

1571: erven C.A. van Steensel (5)

1599: Arnold en Johan van Wachtendonk (4, 5)

< 1619: Anna Salome van Holthausen wed. Arnold van Wachtendonk (4, 5)

1619: Hartger van Hasselholt genaamd Stockheim (heer van Stockum) 1x Sophia van Oldenneel ter Haer, 2x Henrica Mechteld van Hoevel (4, 5, 8, a)

1638: zoon Macharis van Hasselholt x Anna Catharina van Boinenborg van Langevelt (4, 5)

1654: Henrick (Borchardszoon) van Westerholt x Alithea van Scherpenseel (4, 5)

1658: zoon Conrad Gos(e)win (of Conraedt Goswijn) van Westerholt tot Hackfort x Elisabeth Catharina van Twickel(oo) (4, 5, 8, b)

1672: wed. Catharina Elisabeth van Westerholt-van Twickel

en dochter Wilhelmina Maria Margaretha van Westerholt x Joan Adolph van Raesfelt (4, 5, 8)

1700: Wilhelmina Margaretha Maria van Westerholt x Johan Adolph van Raesfelt, heer en vrouw van Oostendorp en Keppel (8)

1710: Jan Evert ten Broeck (4, 5, 8)

1714: nichtje Maria Helena ten Broeck x Adriaan Balthasar Valck (4, 5)

1730: dochter Susanne Johanna Louisa Everdina Valck x Ludolph Hendrik Burchard Silvius van Heeckeren (4, 5, c)

1735: dochter Assuera Henrietta van Heeckeren x Heilwig Derk van Lynden (2, 3)

1759: wedr. Heijlwich Derk van Lijnden (4, 5, 8)

1770: Engelbertus Tiberius Haring van Harinxma thoe Heegh 1x Maria Geertruijd Louisa van Grotenhuis, 2x Maria Ursula Sophia van Oldenneel (4, 5, 8, 9)

1795: wed. Maria Ursula Sophia van Harinxma-van Oldenneel (4, 5)

1802: dochter Henrietta/Hendrika Arnolda Lucia/Louise van Harinxma thoe Heegh-van Oldenneel x koude neef Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis (4, 5, d)

1825: Theodorus van Lamsweerde (5, 6, 10)

1840: Marianna Roberta Bernardina Antonia (E.J.R.’s dochter) van Grotenhuis x Abraham Adriaan Stoop (4, 5, 6)

1848: wedr. Abraham Adriaan Stoop (4, 5, 6)

1852: Alexander Amandus Josephus Canisius van der Heijden 1x Anna Maria Theresia Barbara van Dorth tot Medler (e), 2x Theresia Josephina Maximiliana Francisca von Motzfeldt (nichtje van zijn 1^e vrouw), 3x Johanna Maria van Voorst tot Voorst (achterachternichtje van zijn 1^e vrouw) (4, 5, 6)

1879: wed. Johanna Maria van der Heijden-van Voorst tot Voorst (4, 5, 6)

1880: zoon Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden

en zuster Maria Josephina Ernestina Alexandrina van der Heijden (5, 6)

1934: Alexander Eduard Carel Canisius van der Heijden en zuster Maria Josephina Ernestina Alexandrina van der Heijden (4, 5, 6, f)

Bewoners

1557: Petronella Onstedynck x Johan Onstedinck (4, 5, 7)

1637: Jan op Cleijn Onsteinck

1694: kleindochter? Geertjen Danielsdr Onsteenk x Egbert Tonniszn Meijerink alias Klein Onsteeink

1724: zoon Jan Egberts x Bartha Derksen Fruissink (of Vroessink) op het Kleijn Ontsteijnck

1793: Jan Vreman x Everdina Leemreise

1821: Jan Vreman x Everdina Leemreise

en zoon Jan Willem Vreman x Berendina Dolphijn

1844: Jan Willem Vreman x Berendina Dolphijn

en dochter Pieternella Vreman x Joannes Kox, 2x Grada/Gerharda Klein Bleumink

1861: Joannes Kox x Grada Klein Bleumink

1868: wed. Grada Kox-Klein Bleumink 2x Harmanus Gerardus Mentink

1895: wedr. Harmanus Gerardus Mentink

en stiefzoon Petrus Johannes Wilhelmus Kox x Fransina Ratering

1905: Petrus Johannes Wilhelmus Kox x Fransina Ratering

1910: wedr. Petrus Johannes Wilhelmus Kox

1919: Gradus Stanislaus Woltering x Maria Everdina Besselink

en zoon Gradus Johannes Woltering x Helena Catharina Hendriks

De Kamer:

1843: Jan Grotenhuis x Theodora Otters

1853: Wilhelmus Christianus Aalderink x Johanna Maria Christina Vingers

1864: Fredrica Carolina Gigengack

en zuster Anna Dorothea Elisabeth Gigengack

1870: Anna Dorothea Elisabeth Gigengack

1885: Wed. Johanna Maria Christina Aalderink-Vingers

1892-1894: Gerrit de Beus x Neeltje van Dijk

Bijzonderheden omgeving boerderij

a) Het echtpaar van Hasselholt-van Oldenneel had huize Onstein al in 1613 gebouwd (5)

b) Conrad Goswin van Westerholt bleef katholiek, broer Borchard Willem op Hackfort werd rond 1658 protestant (14)

c) In 1732 stellen een zoon van wijlen Harmen Noortwijck en een schoonzoon van Franckemole zich in een schrijven aan Juffr. Ten Broeck (Maria Helena Valck-ten Broeck, eigenaresse van Groot, Klein en Huize Onstein, pas overleden, dus zal haar dochter bedoeld zijn) garant voor alle schade en ongemakken die zich zouden kunnen voordoen vanwege het toelaten van de katholieke kerk op Klein Onstein (9). De eigenaresse van het Onstein was protestant en tevens eigenaresse/bewoonster van de Wiersse, dat in 1677 door Harmen Noortwijck was verkocht aan haar grootvader Enno Matthias ten Broeck (8, 12). Genoemde schoonzoon van Frankemole was Derk Meijer, gehuwd met Anna Aleida Frankemole, kleindochter van Arent Frankemole x Geertruid Stecken, eigenaren van Groot en Klein Kranenbarg. De Noortwijcks, Frankemoles en Meijers waren redelijk welgestelde, katholieke kooplieden te Vorden en eigenaren van een aantal boerderijen, zoals Groot, Klein en Weulen Kranenbarg. Hierdoor konden ze zich een onafhankelijke houding veroorloven t.o.v. de heren van het Medler voor wat betreft de keuze van de pastoor, en zij boden in het geheim onderdak aan de geestelijken (zgn. wereldheren) die op het Medler in ongenade waren gevallen, waar men de voorkeur gaf aan (Jezuïten of Franciscaner) ordepriesters. Deze pastoorskwestie heeft decennialang gespeeld en was de oorzaak dat er lang twee pastoors actief waren in de parochie, een zielzorger in de kapel op het Medler, en één voor de boeren op een schuiladres bij een boerderij (Groot Kranenbarg, het Spijker bij het Onstein [zie Groot Onstein, noot g.] en Klein Onstein) (13, 14)

d) Ernestus Judocus Rudolphus van Grotenhuis was een neefje van Maria Geertruijd Louisa van Grotenhuis, de eerste vrouw van vader Engelbertus Tiberius Haring van Harinxma thoe Heegh

e) Anna Maria Theresia Barbara van Dorth tot Medler was een zuster van de eerste bewoners van huize Wientjesvoort (zie onder f.)

f) Christine Maria Antonia Ferdinandine von Mengden was een achterkleindochter van E.J.R. van Grotenhuis x H.A.M.L. Haring vHtH. Broer Dagobert Frans von Mengden op huize Wientjesvoort huwde een andere achterkleindochter van dit paar, Paulina Elisabeth Clementina Carolina Bosch van Drakestein. De moeder van laatstgenoemde (Anna Louisa Clemence Maria vDtM) was een nichtje van de eerste bewoners van huize Wientjesvoort, Josephina, Judith en Theodoor vDtM, en van hun zuster, bovengenoemde Anna Maria Theresia Barbara vDtM. De families van Dorth, van Grotenhuis, Bosch, van der Heijden en von Mengden op de huizen Medler, Onstein, Suderas en Wientjesvoort waren zeer nauw verwant.

Bronnen

1) Geïntegreerde Taalbank (gtb.inl.nl)

2) B.J. Hekket, 1982. Oostnederlandse Familienamen

3) ECAL: Archief Gemeentebestuur Vorden. Bouwvergunningen. Toeg.nr. 1529, inv.nr. 5263

4) A.P. van Schilfgaarde, 1941. ‘Het Onstein.’ In Gelre, Bijdragen en Mededeelingen, deel XLIV

5) A. Tengbergen, 1973. De acht kastelen van Vorden

6) GA: Digilegger (Kadaster)

7) GA: Archief Gelderse Rekenkamer. Visitatieboeck de anno 1557. Toeg.nr. 0012, inv.nr. 1119 (transcr. Ben Wullink. www.vordensverleden.nl)

8) RAZ: ORA Schoutambt Zutphen. Toeg.nr. 0338, inv.nrs. 61, 62, 96, 101, 217 t/m 238, 240, 241, 252 (transcr. Ben Wullink, www.vordensverleden.nl)

9) GA: Archief Familie van Grotenhuis. Toeg.nr. 0462, inv.nrs. 322, 325

10) RAZ: Plaatsingslijst van de archieven van notarissen met standplaats Zutphen (1811-1935). Toeg.nr. 0349, inv.nr. 78

11) GA: Archief Familie van Dorth tot Medler. Acte van garantie voor juffrouw Ten Broecke voor nadelen voortvloeiende uit het toelaten van de R.K. eredienst op het Klein Onstein,1732. Toeg.nr. 0456, inv.nr. 249

12) E.A.M. Claassen, 2016. Noortwijck. Een geslacht van landheren te Vorden, 1500-1800. Canon van de geparenteerde familie Ockhorst

13) Fr. David de Kok O.F.M., 1919. ‘De katholieken van Vorden en omgeving sedert de reformatie.’ In: Geldersche Bode

14) Pater M. Reinders O.F.M., 1971. ‘De kerken van Kranenburg.’ In: Archief 1971

Bijzondere documenten

Opgesteld door

©2018 Gerda Rossel

Laatst bijgewerkt

13-11-2018

Overige bijzonderheden

Foto's

5: collectie ‘Oud Vorden’ 4dia089